ERKEN HABER - Eyüphan Kılıç'ın haberi - Milletvekili Genel Seçimleri ve Cumhurbaşkanı seçimi siyasetin gündeminde. Muhalefet partilerinin ısrarla erken seçim talebi, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ortağı MHP tarafından reddedilerek seçimlerin zamanında yapılacağı dile getiriliyor.
Anayasa ve yasalara göre erken seçimlerin (ara seçimler) yapılmasının şartları açık ve net bir şekilde yer alıyor. TBMM'nin seçim kararı alması veya Cumhurbaşkanı tarafından seçime karar verilmesi, ancak yasalardaki usul ve esaslara göre uygulanabiliyor.
Seçimlerin geriye bırakılması veya ara seçimlerin hangi şartlarda yapılabileceği Anayasamızın "Cumhuriyetin Temel Organları" başlıklı Üçüncü Kısmının "Yasama" bölümünde yer veriliyor.
SAVAŞ HALİNDE GERİ BIRAKILABİLİR
Cumhurbaşkanı veya milletvekili seçimleri, savaş olması halinde bir yıl ertelenebiliyor. Türkiye Büyük Millet Meclisi, seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilir.
Savaşın bitmemesi halinde TBMM, yeniden karar alarak seçimleri bir yıl daha erteleyebiliyor.
Anayasa'da, TBMM'nin birer yıl ertelemek kaydıyla kaç kez karar alabileceğine bir sınır getirmiş değil. Böylece savaş hali devam etmesi halinde yılda bir kez karar alınarak seçimler ertelenebiliyor.
ARA SEÇİMLERİN YAPILMASI
Anayasanın 78. Maddesi, "Seçimlerin geriye bırakılması ve ara seçimler" konusunu düzenlemektedir. Anayasada yer alan "ara seçim" ifadesi, seçimin normal tarihini beklemeden "erken seçim" yapılması anlamına geliyor.
Buna göre, normal seçimler yapıldıktan sonra 30 ay geçmedikçe erken seçim yapılamıyor. Yine aynı şekilde şayet seçime 1 yıldan daha az bir süre kalırsa yine erken seçim yapılamıyor.
Anayasaya göre erken seçim yapılması için normal seçim gününden en az bir yıl önce seçim kararı alınması gerekiyor. Bu düzenleme doğrultusunda normal seçim 23 Haziran 2023 tarihinde gününü doldurmuş oluylor. Böylece şayet 23 Haziran 2022'ye kadar erken seçim kararı alınmaması halinde seçimler normal tarihinde gerçekleştirilecek.
ANAYASA'NIN İLGİLİ MADDESİ
ÜÇÜNCÜ KISIM
CUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI
BİRİNCİ BÖLÜM
Yasama
I. Türkiye Büyük Millet Meclisi
D. Seçimlerin geriye bırakılması ve ara seçimler
Madde 78 – Savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkan görülmezse, Türkiye Büyük Millet Meclisi, seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilir.
Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararındaki usule göre bu işlem tekrarlanabilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliklerinde boşalma olması halinde, ara seçime gidilir. Ara seçim, her seçim döneminde bir defa yapılır ve genel seçimden otuz ay geçmedikçe ara seçime gidilemez. Ancak, boşalan üyeliklerin sayısı, üye tamsayısının yüzde beşini bulduğu hallerde, ara seçimlerinin üç ay içinde yapılmasına karar verilir.
Genel seçimlere bir yıl kala, ara seçimi yapılamaz.
(Ek fıkra: 27/12/2002-4777/2 md.) Yukarıda yazılı hallerden ayrı olarak, bir ilin veya seçim çevresinin, Türkiye Büyük Millet Meclisinde üyesinin kalmaması halinde, boşalmayı takip eden doksan günden sonraki ilk Pazar günü ara seçim yapılır. Bu fıkra gereği yapılacak seçimlerde Anayasanın 127 nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uygulanmaz.
