İran’ın eski tarihine baktığımız zaman, bundan 43 yıl öncesini ele alırsak özgürlük namına, kadın hakları konusunda çoğu ülkelerden daha modern seviyedeydi. Geçtiğimiz günlerde Mahsa Amini adında ki kadının gerek etnik kökeninden gerekse başörtüsünü mollaların istediği gibi takmamasından ötürü ahlak polisleri tarafından ahlaksızca şiddet uygulanarak öldürülmüştü.
Bu olaydan sonra da İran da özgürlük hareketi, özgürlük devrimi adına gösteriler baş gösterdi. Bunca olaylara sebep olan baş örtünün tarihsel sürecini ele almak istiyorum.
Başörtü; bazen dış etmenlerden korunmak için bazen dinsel anlamlar için bazen de tanınmamak için takılan birer örtü veya giysi türüdür. Kadınların çoğunlukla taktığı örtüler bazen de erkeklerin farklı yöresel kıyafetleri olarak da giyilmektedir.
Antik toplumlarda başörtü; eski zamanlarda (Asurlar) evli kadınların, dul kadınların ve bazen de tapınaklarda görevli olan gruplarının kullandığı örtü şeklidir. Bekar kızlar, cariyelerin takması bu zamanda yasaklanmıştır.
Bu uygulama zamanla farklı inanışa ve geleneklere sahip uygarlıklara da geçmiştir. Keza Anadoluda bazı uygarlıkların da bu örtüyü taktıkları bilinmektedir.
Dinsel anlamda ilk defa başörtünün kullanma zamanı Romalılar zamanına dayanmaktadır. Dindarlık ve haya anlamında kadınlar ve tanrıçalar bu şekilde örtünmeye başlamışlardır. Dinsel amaçlı sonra Yahudilikte sonra Hristiyanlıkta sonra da en son olarak ise İslam’da yer almıştır.
Kur’an da başörtü var mı?
Nur suresinde kadın ve erkeklerin çok açık gezmemelerini aktarmıştır. Azhab suresinde ise kadınların bedenlerini örtmeleri gerektiğini dile getirmiştir.
Kadınların ve erkeklerin ayıp yerlerinin kapanması dışında başörtü kavramı yer almamaktadır.
Kimi alimler ise örtünmek kadın için birer farzdır diye aktarmıştır. "Bazı ilahiyatçılarlar, 'Kur'an'da başörtüsü hükmü yoktur' veya 'Devir değişti, İslam hukuku artık uygulanmaz' diyorlar
İslamiyet’de dilediğini yapmak tabii olarak yasaklanmıştır lakin bu dilediğini yapma kavramı diğer insanların ve toplumların özgürlüğünü kısıtlamadan, zarar vermeden yapılması taktirinde aktarılmıştır.
İran’da ise başörtü zorunluluğu;
1979 yılında Ayetullah Humeyni liderliğinde gerçekleşen İslam devrim hareketinden sonra İran eski modern İran’dan çıkıp dini kurallarla yönetilmede sürecine girdi.
İslami ülke haline gelen İran’da ki protestoların temeli nedir?
İran ve perslerin devamı sayılan ülke hiç şüphesiz sanatta ve sanata giden modernlikte dünyaya bir idoldü. Sonradan gelen dini yönetim halkta psikolojik bir dürtü haline geldiğinden ötürü bu protestolar gerçekleşmektedir.
